ΓΡΑΦΕΙ Ο
Γεώργιος Ε. Σέκερης
Μια πρώτη διαπίστωση:
Δημοκρατία δυτικού τύπου στον αραβο-μουσουλμανικό κόσμο δεν υπήρξε μέχρις στιγμής – και είναι άκρως αμφίβολο να υπάρξει στο εγγύς μέλλον.
Το «τουρκικό μοντέλο», παρά την σχετική υπεροχή του, πόρω απέχει από ένα τέτοιο ιδεώδες – μεταξύ άλλων, ως προς τη μεταχείριση των μειονοτήτων, την ανεξαρτησία του δικαστικού λειτουργήματος και τη σχέση πολιτικής εξουσίας και στρατού. Χωρίς, άλλωστε, και η μετεξέλιξή του επί τα βελτίω να είναι δεδομένη.
Ενώ η αισιόδοξη εκτίμηση ότι η κρίση που συνταράσσει το «μουσουλμανικό τόξο» από τη Βόρεια Αφρική έως το Ιράν και ενδεχομένως επέκεινα θα γεννήσει μια δημοκρατική περιφερειακή τάξη πραγμάτων μικρή έχει συνάφεια με την αντικειμενική ανάλυση των γεγονότων και μάλλον αντανακλά ευσεβείς πόθους ή εδραίους δογματισμούς.
Μια ψυχραιμότερη θεώρηση πείθει, αντιθέτως, ότι το βέλτιστο που, υπό τις κρατούσες συνθήκες, θα μπορούσε να προκύψει στις υπό δοκιμασία χώρες είναι μια διακυβέρνηση κάπως λιγότερο επαχθής για τους τοπικούς πληθυσμούς. Εν απουσία κατάλληλου κοινωνικού περιβάλλοντος – η διαμόρφωση του οποίου είναι υπόθεση γενεών, όχι ετών – οι εξεγέρσεις δεν μεταφράζονται σε γνήσιο εκδημοκρατισμό.
Τρανό παράδειγμα η Ρωσική Επανάσταση, η οποία, διαψεύδοντας τις ελπίδες πολλών, αντικατέστησε ένα απολυταρχικό καθεστώς με ένα ασυγκρίτως πιο καταπιεστικό. Ενώ ακόμη και σήμερα, δηλαδή έναν σχεδόν αιώνα αργότερα, οι Ρώσοι δυσκολεύονται να κάνουν πράξη τα δυτικά κυβερνητικά πρότυπα.
Κατά τα λοιπά, αυτό που εκ πρώτης όψεως εκπλήσσει είναι ότι επί δεκαετίες ένα πολύ σημαντικό, αν όχι πλειοψηφικό, τμήμα της ελληνικής κοινής γνώμης – υπό την επήρεια, είναι αλήθεια, αδίστακτων δημαγωγών και φανατικών, εξωπραγματικών «διανοουμένων» – επικροτούσε τις πλέον καταπιεστικές κυβερνήσεις της ευρύτερης Μέσης Ανατολής.
Με αρκετούς συμπατριώτες μας να εξαίρουν το «αρχαιοπρεπές» δημοκρατικό πολίτευμα της «Μεγάλης Αραβικής Λιβυκής Σοσιαλιστικής Λαϊκής Τζαμαχιρίγιας» (λίαν εύστοχη και επίκαιρη σχετική επισήμανση του Στέφανου Κασιμάτη στην «Καθημερινή» της 23ης Φεβρουαρίου) και να εξωραΐζουν απεχθή τυραννικά καθεστώτα, όπως το συριακό και το ιρανικό – καταγγέλλοντας συγχρόνως τις ηπιότερες εκδόσεις κυβερνητικού αυταρχισμού στην Αίγυπτο, την Ιορδανία ή τη Σαουδική Αραβία..
Στην πραγματικότητα, το στοιχείο που συνέδεε – και συνεχίζει να συνδέει – όλους όσους υιοθετούσαν ή και εξακολουθούν να υιοθετούν τη μονομερή αυτή προσέγγιση είναι η αποστροφή προς τη Δύση και ιδιαίτερα προς τις ΗΠΑ. Η οποία για ορισμένους λειτουργεί ως υποκατάστατο της χρεωκοπησάσης μαρξο-κομμουνιστικής ιδεολογίας τους και για άλλους ως αποδιοπομπαίος τράγος για τα δικά μας εθνικά σφάλματα και αδυναμίες.
Με τους μεν και τους δε, ωστόσο, να συμπίπτουν ως προς την επιδαψίλευση των συμπαθειών τους στις κυβερνήσεις της περί ης ο λόγος περιοχής – και όχι μόνο, σημειωτέον – ευθέως ανάλογα με την εχθρότητα που αυτές επιδεικνύουν έναντι της Δύσης γενικώς και των Αμερικανών όλως ειδικότερα.
Οι κίνδυνοι για την Ελλάδα από την εδραίωση μιας τέτοιας γεωπολιτικώς διεστραμμένης αντίληψης είναι προφανείς. Τα ελληνικά συμφέροντα είναι στενά συνυφασμένα με τη δυτική παρουσία στον ευρύτερο μεσανατολικό χώρο – η εξασθένιση της οποίας αναπόφευκτα θα τα πλήξει. (Η λιβυκή κρίση εκπέμπει ήδη ένα πρώτο σχετικό μήνυμα.) Όπως βέβαια ισχύει και το αντίστροφο:
Τόνωση της δυτικής αυτής παρουσίας θα ευνοούσε και την εκεί δική μας θέση. Υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι θα κατορθώναμε να ανταποκριθούμε, τόσο στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, όσο και σε εκείνο της ΕΕ, στον σημαντικό περιφερειακό ρόλο που η ιστορία και η γεωγραφία μας προσφέρουν.
Με άλλες λέξεις, καλούμεθα: Να πολιτευθούμε ως οργανικό και δραστήριο μέλος των μεγάλων ευρω-ατλαντικών θεσμών, συμβάλλοντας ενεργώς, τόσο στη χάραξη, όσο και στην εκτέλεση της πολιτικής τους.
Να εναρμονίσουμε στο μέτρο του δυνατού τις ιδιαίτερες εθνικές μας στοχεύσεις με την συλλογική αυτή δυτική πολιτική. Και πάντως να αποφύγουμε επιμελώς τριτοκοσμικούς κομπλεξισμούς που μας καταδικάζουν σε απομόνωση και περιθωριοποίηση – προς όφελος αντιπάλων μας και άσπονδων φίλων.
Γεώργιος Ε. Σέκερης
Μια πρώτη διαπίστωση:
Δημοκρατία δυτικού τύπου στον αραβο-μουσουλμανικό κόσμο δεν υπήρξε μέχρις στιγμής – και είναι άκρως αμφίβολο να υπάρξει στο εγγύς μέλλον.
Το «τουρκικό μοντέλο», παρά την σχετική υπεροχή του, πόρω απέχει από ένα τέτοιο ιδεώδες – μεταξύ άλλων, ως προς τη μεταχείριση των μειονοτήτων, την ανεξαρτησία του δικαστικού λειτουργήματος και τη σχέση πολιτικής εξουσίας και στρατού. Χωρίς, άλλωστε, και η μετεξέλιξή του επί τα βελτίω να είναι δεδομένη.
Ενώ η αισιόδοξη εκτίμηση ότι η κρίση που συνταράσσει το «μουσουλμανικό τόξο» από τη Βόρεια Αφρική έως το Ιράν και ενδεχομένως επέκεινα θα γεννήσει μια δημοκρατική περιφερειακή τάξη πραγμάτων μικρή έχει συνάφεια με την αντικειμενική ανάλυση των γεγονότων και μάλλον αντανακλά ευσεβείς πόθους ή εδραίους δογματισμούς.
Μια ψυχραιμότερη θεώρηση πείθει, αντιθέτως, ότι το βέλτιστο που, υπό τις κρατούσες συνθήκες, θα μπορούσε να προκύψει στις υπό δοκιμασία χώρες είναι μια διακυβέρνηση κάπως λιγότερο επαχθής για τους τοπικούς πληθυσμούς. Εν απουσία κατάλληλου κοινωνικού περιβάλλοντος – η διαμόρφωση του οποίου είναι υπόθεση γενεών, όχι ετών – οι εξεγέρσεις δεν μεταφράζονται σε γνήσιο εκδημοκρατισμό.
Τρανό παράδειγμα η Ρωσική Επανάσταση, η οποία, διαψεύδοντας τις ελπίδες πολλών, αντικατέστησε ένα απολυταρχικό καθεστώς με ένα ασυγκρίτως πιο καταπιεστικό. Ενώ ακόμη και σήμερα, δηλαδή έναν σχεδόν αιώνα αργότερα, οι Ρώσοι δυσκολεύονται να κάνουν πράξη τα δυτικά κυβερνητικά πρότυπα.
Κατά τα λοιπά, αυτό που εκ πρώτης όψεως εκπλήσσει είναι ότι επί δεκαετίες ένα πολύ σημαντικό, αν όχι πλειοψηφικό, τμήμα της ελληνικής κοινής γνώμης – υπό την επήρεια, είναι αλήθεια, αδίστακτων δημαγωγών και φανατικών, εξωπραγματικών «διανοουμένων» – επικροτούσε τις πλέον καταπιεστικές κυβερνήσεις της ευρύτερης Μέσης Ανατολής.
Με αρκετούς συμπατριώτες μας να εξαίρουν το «αρχαιοπρεπές» δημοκρατικό πολίτευμα της «Μεγάλης Αραβικής Λιβυκής Σοσιαλιστικής Λαϊκής Τζαμαχιρίγιας» (λίαν εύστοχη και επίκαιρη σχετική επισήμανση του Στέφανου Κασιμάτη στην «Καθημερινή» της 23ης Φεβρουαρίου) και να εξωραΐζουν απεχθή τυραννικά καθεστώτα, όπως το συριακό και το ιρανικό – καταγγέλλοντας συγχρόνως τις ηπιότερες εκδόσεις κυβερνητικού αυταρχισμού στην Αίγυπτο, την Ιορδανία ή τη Σαουδική Αραβία..
Στην πραγματικότητα, το στοιχείο που συνέδεε – και συνεχίζει να συνδέει – όλους όσους υιοθετούσαν ή και εξακολουθούν να υιοθετούν τη μονομερή αυτή προσέγγιση είναι η αποστροφή προς τη Δύση και ιδιαίτερα προς τις ΗΠΑ. Η οποία για ορισμένους λειτουργεί ως υποκατάστατο της χρεωκοπησάσης μαρξο-κομμουνιστικής ιδεολογίας τους και για άλλους ως αποδιοπομπαίος τράγος για τα δικά μας εθνικά σφάλματα και αδυναμίες.
Με τους μεν και τους δε, ωστόσο, να συμπίπτουν ως προς την επιδαψίλευση των συμπαθειών τους στις κυβερνήσεις της περί ης ο λόγος περιοχής – και όχι μόνο, σημειωτέον – ευθέως ανάλογα με την εχθρότητα που αυτές επιδεικνύουν έναντι της Δύσης γενικώς και των Αμερικανών όλως ειδικότερα.
Οι κίνδυνοι για την Ελλάδα από την εδραίωση μιας τέτοιας γεωπολιτικώς διεστραμμένης αντίληψης είναι προφανείς. Τα ελληνικά συμφέροντα είναι στενά συνυφασμένα με τη δυτική παρουσία στον ευρύτερο μεσανατολικό χώρο – η εξασθένιση της οποίας αναπόφευκτα θα τα πλήξει. (Η λιβυκή κρίση εκπέμπει ήδη ένα πρώτο σχετικό μήνυμα.) Όπως βέβαια ισχύει και το αντίστροφο:
Τόνωση της δυτικής αυτής παρουσίας θα ευνοούσε και την εκεί δική μας θέση. Υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι θα κατορθώναμε να ανταποκριθούμε, τόσο στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, όσο και σε εκείνο της ΕΕ, στον σημαντικό περιφερειακό ρόλο που η ιστορία και η γεωγραφία μας προσφέρουν.
Με άλλες λέξεις, καλούμεθα: Να πολιτευθούμε ως οργανικό και δραστήριο μέλος των μεγάλων ευρω-ατλαντικών θεσμών, συμβάλλοντας ενεργώς, τόσο στη χάραξη, όσο και στην εκτέλεση της πολιτικής τους.
Να εναρμονίσουμε στο μέτρο του δυνατού τις ιδιαίτερες εθνικές μας στοχεύσεις με την συλλογική αυτή δυτική πολιτική. Και πάντως να αποφύγουμε επιμελώς τριτοκοσμικούς κομπλεξισμούς που μας καταδικάζουν σε απομόνωση και περιθωριοποίηση – προς όφελος αντιπάλων μας και άσπονδων φίλων.
